Το τμήμα ένταξης είναι μια δομή της Ειδικής Αγωγής η οποία λειτουργεί μέσα στο γενικό σχολείο σε συγκεκριμένο χώρο και δέχεται παιδιά από όλες τις τάξεις. Στόχος του τμήματος είναι η εκπαιδευτική παρέμβαση ανάλογα με τις ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες των μαθητών, σε μικρές ομάδες ατόμων, για καθορισμένο αριθμό ωρών εβδομαδιαίως, κατά τη διάρκεια του ημερήσιου προγράμματός τους. Τα παιδιά διδάσκονται Γλώσσα και Μαθηματικά, ενώ τα παιδιά με σοβαρότερες ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες διδάσκονται άλλες δεξιότητες που θα τους βοηθήσουν να ανταποκριθούν στην καθημερινότητά τους.
(Πηγή εικόνας: boro.gr)
Στο τμήμα ένταξης χρησιμοποιούνται εναλλακτικές μέθοδοι, τεχνικές διδασκαλίας καθώς και εποπτικά μέσα όπως δραματοποίηση, μάθηση με ηλεκτρονικό υπολογιστή, διδασκαλία με χρήση αντικειμένων κ.α. οι οποίες βοηθούν όλα τα παιδιά. Η διδακτέα ύλη τροποποιείται και προσαρμόζεται σύμφωνα με τις ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες του κάθε μαθητή.
Επιπρόσθετα, οι μαθητές μέσα στο τμήμα αλληλεπιδρούν μεταξύ τους, καλλιεργείται η αυτοεκτίμησή τους και οι ίδιοι νιώθουν υπέροχα για τον εαυτό τους διότι μπορούν να τα καταφέρουν στη ζωή τους. Με αυτόν τον τρόπο, δοκιμάζοντας ολοένα και περισσότερα πράγματα, θα μπορέσουν να εξελιχθούν σε αυτόνομες προσωπικότητες και να αποκτήσουν θάρρος.
ΓΙΑ ΝΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΗΣΕΙ ΤΟ ΤΜΗΜΑ ΕΝΤΑΞΗΣ
- Ο εκπαιδευτικός ειδικής αγωγής λαμβάνει υπόψη τις γνωματεύσεις, τις παρατηρήσεις των δασκάλων του σχολείου και τα ανιχνευτικά τεστ που θα χορηγήσει ο ίδιος. Η συμμετοχή των μαθητών στην κάθε ομάδα δε σχετίζεται με την τάξη φοίτησής του. Για παράδειγμα, μπορεί σε μια ομάδα να δουλεύουν μαζί ένας μαθητής της Β΄, της Γ΄ και της Δ΄ τάξης που έχουν κοινές δυσκολίες.
- Στην περίπτωση που κάποιοι μαθητές αδυνατούν να ομαδοποιηθούν λόγω σοβαρών εκπαιδευτικών αναγκών, ο εκπαιδευτικός ειδικής αγωγής παρεμβαίνει εξατομικευμένα. Όταν κριθεί απαραίτητο, η παρέμβαση μπορεί να υλοποιηθεί και εντός της κανονικής τάξης του μαθητή (συνεκπαίδευση).
- Ο εκπαιδευτικός φροντίζει να μη χάνει ο μαθητής πολλές διδακτικές ώρες του ίδιου μαθήματος. Βέβαια σε συνεργασία με τον εκπαιδευτικό της γενικής τάξης, το πρόγραμμα είναι δυνατόν να αναπροσαρμοστεί (σε περίπτωση διαγωνίσματος, πειράματος ή αξιολόγησης). Για αυτού του είδους τις δραστηριότητες οι οποίες δεν μπορούν να επαναληφθούν, κρίνεται απαραίτητη η παρουσία του μαθητή μέσα στη γενική του τάξη. Συνήθως ο εκπαιδευτικός ειδικής αγωγής αποφεύγει να παίρνει τους μαθητές από μαθήματα τα οποία αγαπούν και μπορούν να τα καταφέρουν (γυμναστική, ζωγραφική, μουσική). Είναι προτιμότερο να λείπουν από μαθήματα τα οποία μπορούν να αναπληρωθούν στο σπίτι (Θρησκευτικά, Ιστορία, Γεωγραφία).
- Η παρέμβαση του ειδικού παιδαγωγού εστιάζεται στις δυσκολίες του μαθητή κυρίως στην ανάγνωση, στη γραφή, στην κατανόηση, στα μαθηματικά και συμβάλλει στη δόμηση του τρόπου μελέτης του μαθητή στο σχολείο και στο σπίτι. Η διάρκεια παραμονής του μαθητή στο τμήμα ένταξης θα έχει θετικό αντίκτυπο σε όλα τα μαθήματά του καθώς θα γίνει αυτόνομος και θα μπορεί να ενταχθεί στη γενική του τάξη.
- Τέλος είναι εξαιρετικά σημαντικό να υπάρχει συνεργασία μεταξύ του ειδικού παιδαγωγού και των δασκάλων της τάξης αλλά και των παιδιών και των οικογενειών τους προκειμένου η παρέμβαση να έχει θετικά αποτελέσματα.
Ποια παιδιά παρακολουθούν το τμήμα ένταξης
Στο τμήμα ένταξης μπορούν να φοιτούν μαθητές με γνωμάτευση από διαγνωστική υπηρεσία (π.χ. ΚΕΔΔΥ, Ιατροπαιδαγωγικά Κέντρα) και με σύμφωνη γνώμη γονέα. Το τμήμα μπορεί να περιλαμβάνει μαθητές με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες (δυσλεξία), με αυτισμό, με διάσπαση προσοχής ή/και υπερκινητικότητα, προβλήματα συμπεριφοράς αλλά και ήπιες αισθητηριακές μειονεξίες καθώς και με περιορισμένες νοητικές ικανότητες.
Κύριος υπεύθυνος της δημιουργίας των ομάδων του τμήματος ένταξης είναι ο ειδικός παιδαγωγός, ο οποίος σε συνεργασία με τον εκπαιδευτικό της τάξης, εντοπίζουν τους μαθητές με δυσκολίες. Έτσι διαμορφώνεται το εξατομικευμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα και με βάση τους στόχους που έχουν τεθεί καθορίζεται και η διάρκεια φοίτησης του κάθε μαθητή.
Το τμήμα ένταξης δεν είναι ενισχυτική διδασκαλία
Το τμήμα ένταξης δεν ανταποκρίνεται αποκλειστικά στην ύλη της γενικής τάξης του μαθητή. Στο τμήμα ένταξης αξιολογούνται οι εκπαιδευτικές ανάγκες του κάθε μαθητή και γίνεται η κατάρτιση του ατομικού μαθησιακού του προγράμματος σύμφωνα με τα μαθησιακά κενά που θα εντοπιστούν από την αξιολόγηση που θα κάνει ο ειδικός παιδαγωγός. Για παράδειγμα, ένας μαθητής δε θα διδαχθεί τη διαίρεση σύμφωνα με το αναλυτικό πρόγραμμα της τάξης του εφόσον δε γνωρίζει πολλαπλασιασμό.
Δισταγμοί γονέων για το τμήμα ένταξης
«Το παιδί θα χάνει τα μαθήματά από την τάξη του».
Κατά τη διάρκεια φοίτησης του παιδιού στο τμήμα ένταξης, θα γίνει εξάσκηση στις εντοπισμένες δυσκολίες που παρουσιάζει ο μαθητής και θα αναπτυχθούν στρατηγικές που θα τον βοηθήσουν να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις όλων των μαθημάτων του. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα να βελτιωθεί η επίδοσή του μέσα στην τάξη και να ενισχυθεί η αυτοπεποίθησή του.
«Θα κοροϊδεύουν το παιδί μου που θα πηγαίνει στο τμήμα ένταξης».
Είναι δύσκολο να αποτρέψουμε την κοροϊδία μέσα στην τάξη διότι κάποια στιγμή το παιδί θα έρθει αντιμέτωπο με αυτή. Εξάλλου όλοι οι μαθητές γνωρίζουν πού τα καταφέρνουν και πού όχι, όχι μόνο για τον εαυτό τους αλλά και για τους συμμαθητές τους. Δηλαδή, δεν μπορούμε να προστατέψουμε το παιδί μας από μια κοροϊδία μη στέλνοντάς το στο τμήμα. Παρακολουθώντας το τμήμα ένταξης, θα ενισχυθεί η αυτοπεποίθησή του και θα αποκτήσει δεξιότητες οι οποίες θα αναγνωριστούν μέσα στην τάξη.
ΜΑΘΑΙΝΩ ΝΑ ΜΙΛΑΩ ΓΙΑ ΤΙΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΜΟΥ?
Όταν ένα παιδί μιλάει για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει μπορεί να ωφεληθεί. Από τη μια γίνεται φίλος με αυτό που τον κάνει να ξεχωρίζει και από την άλλη το ευρύτερο οικογενειακό του περιβάλλον γνωρίζει πώς να του συμπεριφερθεί.
Μιλώντας στο σχολείο?
Είναι πολύ σημαντικό ο μαθητής να μιλάει για τις δυσκολίες του και να αναφέρει τον τρόπο με τον οποίο οι δυσκολίες του τον επηρεάζουν (π.χ. «Δυσκολεύομαι να κατανοήσω αυτό που διαβάζω»). Ταυτόχρονα, τα παιδιά μπορούν να αναφέρουν στους δασκάλους συνήθειες ή μεθόδους που έχουν αναπτύξει προκειμένου να διαχειρίζονται τις δυσκολίες τους.
Εκτός όμως από τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ένας μαθητής, υπάρχουν και τα δυνατά του σημεία τα οποία θα πρέπει να τα αναγνωρίζει και αυτά. Οι εκπαιδευτικοί ενθαρρύνοντας τις δυνατότητές των μαθητών, τους βοηθούν να αποκτήσουν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση.
Μιλώντας στους φίλους?
Όσο πιο πολύ αναφέρει το παιδί τις δυσκολίες του και μιλάει για αυτές στο σχολείο, τόσο πιο εύκολα θα μπορεί να μιλήσει και στους φίλους του. Μιλώντας με αυτούς, θα ενισχυθεί η αυτοπεποίθησή τους διότι θα έχουν αποδεχθεί τη διαφορετικότητά τους. Επίσης, άλλα παιδιά θα μπορούν να μοιραστούν και τα ίδια τις δικές τους αδυναμίες.
Οι γονείς θα πρέπει να αποδεχθούν τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα παιδιά τους και να αντιδράσουν ανάλογα. Επειδή οι γονείς αντιδρούν ως πρότυπα συμπεριφοράς για τα παιδιά τους, ο τρόπος με τον οποίο θα χειριστούν το θέμα αυτό, είναι καθοριστικός. Διότι αν πράγματι δεν αναγνωριστούν οι αδυναμίες των παιδιών τους, αυτό που θα καταφέρουν είναι να κλειστούν τα παιδιά στον εαυτό τους και να μην αποδεχθούν τα ίδια τις δυσκολίες τους. Οι γονείς θα πρέπει να είναι ειλικρινείς για να μπορέσουν να στηρίξουν τα παιδιά τους και να τα βοηθήσουν να αναπτύξουν την αυτοπεποίθησή τους.
Συντάκτης: Τριανταφύλλου Κασσιανή